Veličanstveni povratak skoro istrijebljene sicilijanske crne pčele: Sicilijanci žele natrag svoju garavu ljepoticu!

Sicilijanska crna pčela je izuzetno produktivna, čak i na temperaturi iznad 40 stepeni, kada druge pčele prestaju sa proizvodnjom

Sicilijska crna pčela ili Nera Sicula (lat. Apis mellifera siciliana) je autohtona pčela ovog italijanskog ostrva, afričkih korjena. Na Siciliji je bila česta u pčelinjacima do sedamdesetih godina prošlog stoljeća. Poslije toga, jednostavno je bila – napuštena…

Radi i kad je toplije od 40º C

Nera Sicula je na Siciliji bila prisutna hiljadama godina. No, u drugoj polovici prošlog stoljeća, njeno mjesto u pčelinjacima ovog kraja počela je zauzimati italijanska pčela, latinskog naziva Apis mellifera ligustica.

Italijanska pčela je uvezena iz sjeverne Italije, jer se smatrala pogodnijom za komercijalno pčelarenje. Danas skoro sav sicilijanski med proizvode upravo italijanske pčele. S italijanskom pčelom na Siciliju su došle i moderne košnice, a stare, tradicionalne, su gotovo pale u zaborav.

Inače, italijanska i sicilijanska crna pčela se u mnogo čemu razlikuju. Dok je italijanska pčela u žutoj i crnoj boji, sicilijanska je mnogo tamnija. Ona ima i mnogo manja krila nego italijanska i “poslušniju” prirodu – nije neophodno nositi masku za zaštitu kada se izuzima med.

Sicilijanska crna pčela je i mnogo produktivnija, čak i na temperaturi iznad 40 stepeni, kada druge pčele prestaju sa proizvodnjom. Također, dobro podnosi i temperaturne oscilacije. Crna pčela konzumira i manje meda u košnici.

No, najvažnija razlika između italijanske i sicilijanske crne pčele leži u činjenici da je “crnka” otpornija na bolesti i zaraze. Danas šačica sicilijanskih pčelara koji posjeduju crne pčele, odgovorno tvrde da je pojava CCD-a među crnim pčelama – neznatna.

Projekt za spas crne pčele

Upravo zbog ove “čeličnosti” sicilijanske crne pčele, ali i njene autohtonosti, u novije vrijeme na Siciliji, a i šire, raste svijest o njenoj vrijednosti, pa se počinje aktivno raditi na povratku ove vrste u sicilijanske pčelinjake.

Naime, organizacija “Slow Food”, a koja se bavi promocijom hrane i života koju su nasuprot brzoj hrani i brzom životu 2008. godine je ustanovila pčelarsku organizaciju koja je usredsređena samo na crnu pčelu. Ova organizacija originalno nosi naziv “Sicilian Black Bee Presidium” i trenutno ima osam pčelara u članstvu.

Osim toga, u Palermu je u subotu, 14. januara 2012. godine, prezentovan i otpočet projekt ponovnog “zaživljavanja” crnih pčela, odnosno “zaživljavanja” pčelarenja ovom vrstom pčele. Nosilac ovog projekta je sicilijanski Resor za poljoprivredu i šumarstvo.

Na prezentaciji je, između ostalog, istaknuto da će košnice za crne pčele pčelarima biti obezbijeđene besplatno. Zauzvrat, pčelari će morati da se obavežu na određena pravila u vezi sa pčelarenjem, i morat će da se pridruže Asocijaciji uzgajivača crne pčele, a koja će biti osnovana tokom prve godine projekta.

Pčelinjaci sa crnim pčelama će biti smješteni na lokaciji sjeverozapadne Sicilije, u provincijama Palermo, Trapani i Agrigento. Na ovom terenu, naime, živi tek neznatan broj selećih pčelara, što ide u korist crnoj pčeli i smanjuje rizik njenog ukrštavanja sa italijanskom pčelom.

Predviđeno je da ovaj projekt traje tri godine. Hoće li taj rok biti dovoljan da Nera Sicula ponovo postane jedan od zaštitnih znakova Sicilije, ostaje da se vidi.

Ko je spasio sicilijansku crnu pčelu od istrebljenja?

Sicilijanska crna pčela je s dolaskom italijanske pčele na Siciliju, bila skoro istrijebljena. No, to se nije dogodilo zahvaljujući radu sicilijanskog entomologa Pietra Gendusoa, a koji je vrijedno radio na proučavanju i očuvanju ove pčele dugi niz godina. Genduso je, potom, svoju strast prenio na svoga studenta, Carla Amodea.

U pčelarstvo sam došao sasvim slučajno. Nikada prije toga nisam ni sanjao da moja budućnost leži na temeljima moje ljubavi prema medu i strasti za pčelama, a koje sam “naslijedio” od svoga profesora sa fakulteta – često kaže Amodeo u razgovorima sa novinarima.

Tako je Carlo Amodeo postao profesionalni pčelar. U njegovim košnicama na Siciliji nalaze se – sicilijanske crne pčele. Nastavio je koračati stopama svoga profesora i raditi na spašavanju i očuvanju dragocjene Nere Sicule.

(arhiv BH pčelara)