Jedinstvene pčele “melipona anthidioides”: Gnijezdo im brane vojnici, a djevičanske matice čuvaju rezervi!

Ovo su male tropske pčele koje nemaju žaoku. Obično žive u gnijezdima u šupljem drveću, a saće grade vodoravno.

Na stranim pčelarskim portalima i blogovima, naročito onim iz Centralne i Južne Amerike ili Australije, pojam koji ćete često sresti je “stingless bees”. Doslovno prevedeno, to znači “pčele bez žaoka”. Često se nazivaju i “Melipona pčele”.

Ova fascinantna stvorenja se nalaze na samo nekoliko mjesta na svijetu, a u nastavku saznajte nešto više o ovim nevjerovatnim pčelama.

 Tropska vrsta

Naš svijet naseljava oko 500 vrsta Melipona pčela koje žive samo u tropskim i suptropskim krajevima. Možete ih naći u Srednjoj i Južnoj Americi, Africi, Jugoistočnoj Aziji i Australiji. U ovim toplim podnebljima pčele su često aktivne tokom cijele godine.

  Radilice, trutovi i – vojnici!

Pčele ove vrste su društvene i žive u kolonijama. Imaju maticu, radilice, trutove, ali neke vrste imaju i dodatnu kastu: vojnike! Ovi posebni branitelji gnijezda tokom stanja larve dobijaju dodatnu zalihu hrane. Kao rezultat, razvijaju se neke fiziološke razlike, odnosno karakteristike poput većeg tijela ili većih nogu koje im pomažu prilikom zaštite kolonije.

  Rezervne matice

Melipona pčele imaju dosta sličnosti sa svojim rođacima – medonosnim pčelama, ali što se tiče matica, ova vrsta voli igrati na sigurno. Kolonija medonosnih pčela često se oslanja na jednu maticu kako bi održala svoju  populaciju, a ako ona umre, čitavo društvo se može naći pred kolapsom ukoliko brzo ne nađu novu maticu.

Suprotno tome, pčele bez žaoke u svojim košnicama drže neoplođene matice u slučaju da njihova aktivna matica ne uspije. Ove djevičanske matice se “čuvaju sa strane” sve dok ne zatrebaju.

 Postepeno rojenje

Još jedna zanimljiva razlika između Melipona i medonosnih pčela je njihova tehnika rojenja. Rojenje medonosnih pčela uvijek je poseban događaj. Matica i velika grupa radilica zajedno polete i kreću da uspostave novo gnijezdo. Ipak, pčele bez žaoke su mnogo opreznije.

Rojenje je za njih postepen proces. Pčele izviđači i radilice često putuju ispred matice na novo mjesto i započinju graditi novo gnijezdo prije nego što matica stigne. Ponekad će ove pčele sedmicama prije glavnog selidbenog leta prenositi materijale koje će iskoristiti za gradnju svojih novih gnijezda.

 Zaboravljena tradicija se vraća u život

Drevna pčelarska umjetnost nije ograničena samo na medonosne pčele. Mnoge kulture su se bavile uzgajanjem i čuvanjem pčela bez žaoke. Jedan od najstarijih primjera se može naći na poluostrvu Yucatan u Meksiku gdje su Maje držale domaće pčele bez žaoke prije nego što su Španci uveli evropske medonosne pčele na te prostore.

Danas se širom Meksika polako ali sigurno vraća praksa čuvanja pčela bez žaoke, gdje pčelari neumorno rade kako bi oživjeli ovu pomalo zaboravljenu tradiciju, dok u Australiji npr., razna udruženja i preduzeća pomažu u promociji ovog sve popularnijeg hobija među pčelarima.